Kitab Sutyi Prejanjian Anyar/Galasia

Saka Wikisumber


Pasal 1 2 3 4 5 6

[ from=307 ]


Layangé rasul Paulus

marang pasamuan-pasamuan

nang bawah Galasia


Pembukakan lan pamuji slamet

1 1Para sedulur, iki layang sangka nggonku, Paulus. Aku ngélingké marang kowé nèk aku iki dadi rasul ora sangka kekarepané manungsa. Dudu manungsa sing ndadèkké aku dadi rasul, nanging Gusti Yésus sing manggil aku lan uga sangka kekarepané Gusti Allah, Bapaké awaké déwé, sing wis nangèké Gusti Yésus Kristus sangka pati. 2Aku lan sedulur-sedulur sing nang kéné karo aku kirim slamet marang kowé kabèh sing nang pasamuan-pasamuan nang bawah Galasia.

3Muga-muga Gusti Allah Bapaké awaké déwé lan Gusti Yésus Kristus ngétokké kabetyikané lan katentremané marang kowé kabèh.

4Kristus wis masrahké uripé kanggo nebus salahé awaké déwé, supaya awaké déwé bisa utyul sangka pangwasané jaman sing ala iki. Mengkono kuwi Dèkné nuruti kekarepané Gusti Allah, Bapaké awaké déwé. 5Muga jenengé Gusti Allah kagunggung slawas-lawasé! Amèn.

Ora ènèng kabar kabungahan sing liyané

6Para sedulur, aku kok nggumun tenan ngrasakké kowé. Lah kowé kok gelis temen ninggal Gusti Allah. Lak Dèkné ta sing manggil kowé, jalaran Kristus trésna lan melas marang kowé. Lah saiki kowé kok pada katut karo “kabar kabungahan” sing liyané, sing wujuté dudu kabar kabungahan. 7“Kabar kabungahan” liyané kuwi ora ènèng! Nanging aku ngomongké bab “kabar kabungahan” sing liyané kuwi jalaran ènèng wong sing pada mbingungké kowé. Wong-wong kuwi arep malik kabar sing bener bab Kristus. 8Nanging, senajana awaké déwé iki apa mulékat sangka swarga nggawa kabar sing séjé karo sing wis tak wulangké marang kowé, muga-muga disetrapa karo Gusti Allah. 9Mbiyèn aku wis ngomong lan saiki tak balèni menèh: nèk ènèng wong nggawa kabar sing séjé karo sing wis tak wulangké marang kowé, muga-muga wong kuwi disetrapa karo Gusti Allah.

10Aku iki ora nuruti karepé manungsa, ora, nanging aku manut karepé Gusti Allah. Aku ora nggolèk lemlemané manungsa. Nèk aku kepéngin dielem manungsa aku ora bisa dadi peladèné Kristus.

Panggilané Paulus dadi rasul

11Para sedulur, kowé kudu ngerti iki! Kabar kabungahan bab Gusti Yésus Kristus sing tak gelarké kuwi ora metu sangka akalé lan pikirané manungsa, ora. 12Aku ya ora nampa kabar iki sangka manungsa. Karomenèh, dudu manungsa sing mulangi aku bab kabar kabungahan iki, nanging Gusti Yésus Kristus déwé sing nggelarké marang aku.

13Kowé mesti wis pada krungu bab uripku mbiyèn. Aku dadi wong Ju sing temen nglakoni pernatané agama Ju. Kowé uga mesti wis pada krungu [ 299 ]enggonku mempeng sak inter-interku ngrusak pasamuané Gusti Allah lan nyiya-nyiya wong-wong sing pada nurut Gusti Yésus Kristus. 14Enggonku nglakoni pernatané agama Ju ya ora étok-étokan. Temenku ngungkuli liya-liyané sing tunggal umuré karo aku. Semono uga enggonku netepi adat lan tata-tyara tinggalané mbah-mbahané awaké déwé, ngungkul-ungkuli liya-liyané temené enggonku nglakoni kuwi kabèh.

15Nanging pantyèn Gusti Allah milih aku kawit sakdurungé aku lair, jalaran Dèkné trésna marang aku. Lan Gusti Allah manggil aku kongkon dadi peladèné. 16Gusti Allah ngétokké Anaké marang aku, supaya aku budal nggelarké kabar kabungahan bab Gusti Yésus Kristus marang bangsa-bangsa liya sing durung kenal marang Gusti Allah. Sakwisé aku éntuk panggilané Gusti Allah iki aku ora terus takon apa pertimbangan karo manungsa sapa waé, ora. 17Aku uga ora terus budal nang kuta Yérusalèm metuki wong-wong sing wis dipanggil dadi rasul sing ndisik déwé karo Gusti Allah, ora. Aku malah terus lunga nang bawah Arab lan sangka kono aku terus balik menèh nang kuta Damaskus. 18Sakwisé telung taun aku terus budal menèh nang Yérusalèm, kepéngin metuki lan ngenali rasul Pétrus. Aku nginep rong minggu nang omahé rasul Pétrus. 19Aku ya ora ketemu karo rasul-rasul liyané, kejaba namung Yakobus, adiké Gusti Yésus.

20Sing tak tulis iki sak beneré. Gusti Allah ngerti nèk aku ora goroh.

21Sakwisé kuwi aku terus lunga nang werna-werna panggonan turut negara Siria lan negara Silisia. 22Nanging ing waktu kuwi pasamuan-pasamuan Kristen nang Yudéa durung pada kenal marang aku. 23Namung krungu bab aku sangka wong liya-liyané sing ngomong ngéné: “Wong sing mbiyèn nyiya-nyiya awaké déwé kaé saiki malih. Mauné dèkné sak kuwat-kuwaté ngrusak pengandelé awaké déwé marang Gusti Yésus. Lah saiki dèkné kok malah ngomongi kabèh wong kongkon pada pretyaya marang Gusti Yésus Kristus.” 24Dadiné jalaran sangka aku wong-wong terus pada nggunggung Gusti Allah.


Rasul Paulus lan para rasul liyané

2 1Let patbelas taun aku terus balik menèh nang Yérusalèm karo Barnabas. Titus mbarang tak ejèk. 2Enggonku budal nang Yérusalèm kuwi jalaran Gusti Allah déwé sing ngongkon aku. Nang kana aku terus rembukan karo penuntun-penuntuné pasamuan. Aku ndunung-ndunungké bab kabar kabungahané Gusti Yésus sing tak gelarké marang liya-liya bangsa. Aku nggenah-nggenahké kuwi mau kabèh. Aku kepéngin ngerti wong-wong iki setuju apa ora karo penggawéan sing wis tak lakoni wiwit mbiyèn tekané saiki. Aku kepéngin ngerti enggonku nyambutgawé iki muspra apa ora. 3Nanging wujuté Titus, kantyaku ngladèni Gusti, ya ora dipeksa kongkon sunat kaya wong Ju, senajan dèkné kuwi wong Grik. 4Ya bener ènèng sing pada mèlu rembukan nang kono lan ngomong nèk Titus kudu sunat. Kuwi wong sing namung ngaku nèk Kristen, nanging tekané nang begandringan kono namung kepéngin ngerti sing diwulangké awaké déwé iki apa: awaké déwé mulangi wong-wong kongkon nglakoni pernatané agama Ju apa ora. Lan awaké déwé iki kabèh ya wis ora usah manut pernatané agama Ju, jalaran awaké déwé wis wèké Gusti Yésus Kristus. Karepé wong-wong kuwi awaké déwé arep digawé slafé pernatané agama Ju. 5Nanging awaké déwé blas ora mundur. Awaké déwé ora gelem nuruti karepé wong-wong kuwi, jalaran kanggo awaké déwé sing penting déwé yakuwi: awaké déwé kudu nggelarké kabar kabungahan sing tus marang kowé.

6Wujuté penuntun-penuntun kono, sing jaréné gedé banget pangkaté, ya ora ngomong apa-apa bab sing tak wulangké. Kanggo aku ya ora dadi sebab [ 300 ]wong-wong kuwi gedé pangkaté apa ora, jalaran Gusti Allah ya ora nyawang pangkaté wong. 7Nanging wong-wong kuwi malah pada dunung nèk aku iki pantyèn dikèki bagèan liyané karo Gusti Allah, yakuwi: aku kudu nggelarké kabar kabungahané Gusti Yésus marang liya bangsa, sing dudu bangsa Ju. Ora béda kaya rasul Pétrus, sing dipanggil karo Gusti uga, nanging dèkné éntuk bagèan bangsa Ju. 8Gusti Allah sing mréntah lan ngekèki kekuwatan marang rasul Pétrus kanggo nggelarké kabar kabungahan marang bangsa Ju, Gusti Allah uga sing mréntah lan ngekèki kekuwatan marang aku kanggo nggelarké kabar kabungahan iki marang liya-liya bangsa. 9Rasul Yakobus, rasul Pétrus, rasul lan Yohanes, sing pada dianggep pengarepé pasamuan, pada dunung kabèh nèk Gusti Allah déwé sing ngekèki penggawéan iki marang aku. Mulané terus pada salaman tangan karo aku lan Barnabas, kanggo tanda nèk pada setuju, tegesé, dèkné pada nyambutgawé nang tengahé bangsa Ju lan awaké déwé iki nyambutgawé nang tengahé liya-liya bangsa. 10Nanging sedulur-sedulur kuwi nyuwun barang siji iki marang awaké déwé, yakuwi, awaké déwé aja sampèk lali marang sedulur-sedulur sing ora nduwé nang sak tengahé pasamuan-pasamuan bangsa Ju. Prekara kuwi ya pantyèn tak emen-emenké tenan.

Rasul Paulus nyenèni rasul Pétrus

11Nanging dongé rasul Pétrus teka nang kuta Antioki aku pantyèn blaka tenan karo dèkné. Pantyèn tak senèni, jalaran dèkné klèru banget. Apa klèruné? 12Mauné rasul Pétrus gelem mangan bareng karo sedulur-sedulur Kristen sing ora sunat. Kadung wongé Yakobus sangka Yérusalèm teka nang Antioki kono kok rasul Pétrus terus ora gelem mangan bareng menèh karo sedulur-sedulur Kristen kuwi. Jalaran dèkné wedi karo sedulur-sedulur Kristen sing sangka Yérusalèm. Awit karepé wong-wong Ju sing sangka Yérusalèm iki, kabèh wong sing pretyaya marang Gusti uga kudu nglakoni sunat. Mulané wong-wong iki mikir nèk mangan bareng karo wong sing ora sunat kuwi ora apik. 13Ora namung rasul Pétrus déwé, nanging sedulur-sedulur Ju sing liyané mbarang terus étok-étoké mèlu mundur niru rasul Pétrus. Malah Barnabas mbarang mèlu-mèlu klakuan sing kaya ngono kuwi. 14Nanging kadung aku nitèni nèk sing ditindakké karo rasul Pétrus lan sedulur-sedulur liyané kuwi ora tyotyok karo piwulang sangka kabar kabungahané Gusti Yésus, aku terus nyenèni rasul Pétrus nang ngarepé wong okèh kono. Aku ngomong ngéné: “Senajan kowé kuwi wong Ju, nanging kowé déwé wis ora nurut pernatané wong Ju. Lah kok kowé arep meksa wong sing dudu Ju kongkon urip kaya wong Ju.”

15Bener, awaké déwé iki wong Ju sangka lairan, dudu bangsa liya sing nglanggar wèté Gusti Allah. 16Nanging senajan awaké déwé iki ngerti wèté Gusti Allah kawit tyilik, saiki awaké déwé ngerti nèk manungsa bisané ketampa karo Gusti Allah kuwi ora jalaran nglakoni wèté agama Ju, nanging manungsa ketampa, jalaran pretyaya marang Gusti Yésus Kristus.

Semono uga awaké déwé, awaké déwé pretyaya marang Gusti Yésus Kristus supaya awaké déwé bisa rukun karo Gusti Allah. Tegesé, awaké déwé ditampa karo Gusti Allah kuwi jalaran awaké déwé pretyaya marang Gusti Yésus Kristus, ora jalaran awaké déwé iki nglakoni wèté agama Ju. Ora ènèng wong bisa ketampa Gusti Allah jalaran wong kuwi nglakoni wèté agama. 17Lah awaké déwé iki sing wong Ju kepéngin ketampa Gusti Allah lantaran dadi siji karo Kristus. Dadiné saiki awaké déwé dunung nèk awaké déwé iki uga wong dosa, tunggalé waé karo wong liya bangsa sing ora ngerti pituturé Gusti Allah. Lo, lah nèk ngono, apa Kristus marakké awaké déwé dosa? Pisan-pisan [ 301 ]ora! 18Nanging semunggoné aku ijik mikir nèk aku bisa ketampa Gusti Allah lantaran nglakoni wèt-wèté agama, aku mesti klèru tenan. 19Miturut wèté agama Ju aku iki wis mati, jalaran aku wis ora nglakoni kuwi menèh, supaya aku saiki bisa urip kanggo Gusti Allah. 20Aku saiki wis katut mati kapentèng karo Kristus, sing ijik urip iku dudu aku menèh, nanging Kristus sing urip ing aku. Lan suwéné aku urip ing donya kéné, enggonku bisa nuruti karepé Gusti Allah namung jalaran aku pretyaya marang Anaké Gusti Allah sing nrésnani aku. Dèkné sing masrahké uripé dipatèni nglabuhi aku. 21Namung mengkono kuwi kawelasané lan kabetyikané Gusti Allah bisa migunani kanggo aku. Semunggoné manungsa bisa ketampa Gusti Allah lantaran nglakoni wèté agama, tibaké Kristus enggoné mati ya tanpa guna.


Slamet jalaran pretyaya

3 1Para sedulurku nang Galasia! Kowé jan klèru banget! Sapa ta sing mblingerké kowé? Ora kurang-kurang enggonku ndunungké marang kowé nèk Kristus mati nglabuhi awaké déwé. 2Jajal dipikir sing apik: apa enggonmu nampa Roh Sutyi kuwi jalaran kowé nglakoni wèt-wèté agama apa jalaran kowé ngrungokké lan pretyaya marang kabar kabungahané Gusti Yésus Kristus? 3Kok kebangeten klèrumu kuwi? Lah kowé wis molai urip anyar sangka Rohé Gusti Allah kok saiki uripmu sing anyar kuwi arep mbok teruské nganggo kekuwatanmu déwé? 4Tibaké enggonmu nglakoni kangèlan nglabuhi Gusti Yésus kuwi ora ènèng gunané blas. Ora kaya ngono ta? 5Gusti Allah lak wis ngekèki Roh Sutyi lan nindakké mujijat nang tengahmu ta? Apa kuwi mau kabèh klakon jalaran kowé nglakoni wèt-wèté agama apa jalaran kowé pada ngrungokké lan pretyaya marang kabar kabungahané Gusti Yésus?

6Diéling Bapa Abraham. Dèkné pretyaya marang Gusti Allah, mulané dèkné ketampa. 7Dadiné kowé saiki dunung nèk wong-wong turunané Bapa Abraham kuwi ya wong-wong sing pada pretyaya marang Gusti Allah kaya Bapa Abraham. 8Kitab Sutyi wis ngomongké sakdurungé, nèk bangsa liya, sing dudu Ju, bakal ketampa Gusti Allah jalaran sangka pretyaya. Mulané Gusti Allah ngomong marang Bapa Abraham ngéné: “Jalaran sangka kowé kabèh bangsa nang bumi bakal tak berkahi.” 9Bapa Abraham pretyaya, mulané dèkné diberkahi. Semono uga, kabèh wong sing pretyaya pada diberkahi kaya Bapa Abraham.

10Nanging kabèh wong sing pada njagakké wèté agama wis dianggep salah karo Gusti Allah. Nang Kitab Sutyi ketulis ngéné: “Sapa waé sing ora nglakoni wèté agama sak kabèhé kaya sak mestiné, wong kuwi dianggep salah karo Gusti Allah.” 11Lan uga ya wis terang banget nèk ora ènèng wong ketampa Gusti Allah jalaran wong kuwi nglakoni wèté agama. Awit Kitab Sutyi wis ngomong ngéné: “Wong sing kaanggep bener lan ketampa Gusti Allah kuwi bakal urip jalaran sangka pretyaya.” 12Wèté agama kuwi ora nganggokké pengandel. Kitab Sutyi ngomongké ngéné bab iki: “Sapa waé sing nglakoni wèté agama bakal urip jalaran sangka nglakoni wèt-wèt mau.”

13Nanging awaké déwé wis ora dianggep salah karo Gusti Allah, jalaran Kristus wis dadi wakilé awaké déwé nyangga salahé awaké déwé. Nang Kitab Sutyi ketulis ngéné: “Sapa waé sing kapentèng nang kayu dianggep salah karo Gusti Allah.” 14Enggoné Kristus nglakoni kuwi mau tujuané supaya kabèh bangsa bisa nampa berkahé Gusti Allah, sing wis dijanji marang Bapa Abraham. Tegesé, kabèh bangsa sing pretyaya marang Gusti Yésus Kristus. Sapa sing pretyaya uga bisa nampa Roh Sutyi sing wis dijanji karo Gusti Allah.

Prejanjiané Gusti Allah

15Para sedulur! Saiki arep tak dunungké karo gambar sing luwih [ 302 ]gampang. Nèk ènèng wong loro pada setuju ing sakwijiné prekara, wong loro kuwi terus nggawé prejanjian lan prejanjian kuwi terus ditanda-tangan. Senajan namung prejanjiané manungsa, nanging nèk wis ditanda-tangan prejanjian iku ora kenèng dipedot lan ora kenèng ditambahi apa-apa. 16Mengkono uga, Gusti Allah wis nggawé prejanjian karo Bapa Abraham lan karo “turunané.” Kitab Sutyi ora ngomong “lan karo turun-turunané,” tegesé wong okèh, ora. Nanging Kitab Sutyi terang banget ngomong “lan karo turunané,” tegesé namung karo wong siji, yakuwi Kristus. 17Para sedulur, aku sakjané arep ndunungké apa marang kowé? Aku ndunungké iki: Gusti Allah wis nggawé prejanjian lan Dèkné janji nèk bakal netepi prejanjian kuwi. Terus patang atus telung puluh taun sakwisé nggawé prejanjian kuwi Gusti Allah ngekèki wèt-wèt sing kudu diturut. Nanging, ora jalaran saiki Gusti Allah ngekèki wèt-wèt kuwi terus prejanjiané ora mlaku apa ora kanggo, ora ngono. 18Awit, semunggoné pawèhé Gusti Allah gumantung karo wèt-wèté agama, tibaké Gusti Allah enggoné pawèh ya ora jalaran prejanjiané. Nanging wujuté kepriyé? Jalaran Gusti Allah wis janji, mulané Dèkné ya netepi janji kuwi lan ngekèki Bapa Abraham apa sing wis dijanji marang dèkné.

19Lah nèk ngono, wèt-wèté agama kuwi tibaké kanggo ngapa? Gusti Allah ngekèki wèt-wèt kuwi kanggo ngétokké salahé manungsa. Wèt-wèt kuwi kanggoné namung nganti tekané Turunané Bapa Abraham, yakuwi Gusti Yésus Kristus. Dèkné sing diomong ing prejanjian lan Dèkné sing nampani prejanjiané Gusti Allah. Wèt-wèt kuwi tekané ora terusan waé sangka Gusti Allah marang manungsa, ora, nanging Gusti Allah ngongkon mulékat-mulékat ngekèkké wèt-wèt kuwi marang nabi Moses, terus sangka nabi Moses bisa tekan nggoné wong-wong. Dadiné nabi Moses dadi lantaran. 20Nanging enggoné Gusti Allah netepi prejanjiané marang Bapa Abraham Dèkné ora mbutuhké wong dadi lantaran, jalaran Gusti Allah déwé sing kudu tumandang lan Bapa Abraham namung kudu nampani.

Tujuané wèt-wèté nabi Moses

21Lo, lah nèk ngono tibaké wèté Gusti Allah tatapan karo prejanjiané Gusti Allah? Ora ngono! Semunggoné wèté Gusti Allah bisa ngekèki urip langgeng marang wong-wong, ya pantyèn bener nèk wong-wong sing pada nglakoni wèt-wèt kuwi bisa ketampa Gusti Allah. 22Nanging wujuté ora ngono! Malah Kitab Sutyi ndunungké nèk manungsa sak jagat wis dikwasani ala. Dadiné sing nampa prejanjiané Gusti Allah kuwi namung wong sing pretyaya nèk Gusti Yésus Kristus bisa ngluwari sangka kwasané ala.

23Sakdurungé awaké déwé bisa pretyaya marang Gusti Yésus Kristus, awaké déwé dikurung karo wèt-wèté agama, kaya wong nang setrapan kaé, ngentèni wantyiné awaké déwé bisa ketampa Gusti Allah lantaran pretyaya. 24Dadiné wèt-wèt kuwi kanggo nata awaké déwé nganti tekané Kristus, supaya awaké déwé bisa ketampa Gusti Allah lantaran pretyaya marang Kristus. 25Mulané, jalaran saiki awaké déwé wis pada pretyaya marang Kristus, wèt-wèt kuwi wis ora kanggo menèh.

26Kowé saiki wis dadi anaké Gusti Allah, jalaran kowé pretyaya marang Kristus Yésus lan dadi siji karo Dèkné. 27Kowé wis pada dibaptis, kuwi tegesé kowé dikumpulké dadi siji karo Kristus. Kaya wong nganggo salin kaé, kowé saiki nganggo Kristus. 28Dadiné saiki wis ora ènèng bédané kowé wong Ju apa wong Grik, slaf apa wong merdéka, wong lanang apa wong wédok. Kanggo Gusti Allah kowé tunggalé kabèh, jalaran kowé wèké Kristus Yésus. 29Nèk kowé wèké Kristus, kowé dadi turunané Bapa Abraham lan kowé uga bisa nampa prejanjian sing wis dijanji karo Gusti Allah marang Bapa Abraham. [ 303 ]

4 1Para sedulur, jajal tak dunungké ngéné saiki: nèk ahliwaris kuwi ijik botyah, dèkné ora ènèng bédané karo slaf, sing ora nduwé apa-apa, senajan ahliwaris kuwi sing nduwèni sembarangé. 2Suwéné dèkné ijik botyah wong liyané sing dipasrahi ngrumati dèkné lan ngurusi apa-apané. Nanging nèk wis tekan dinané sing wis ditetepké karo bapaké, ahliwaris mau bisa ngurusi sembarang-mbarangé déwé. 3Awaké déwé iki dèk mbiyèn ya ngono kuwi. Sakdurungé awaké déwé diwasa ing kasukman, awaké déwé iki dadi slafé pangwasa-pangwasa sing nang jagat kéné. 4Nanging kadung wis tekan wayahé, Gusti Allah ngongkon Anaké teka nang jagat kéné. Tekané kaya bayi sing lair sangka wong wédok lan Dèkné uga manut nglakoni wèté agama kaya sak mestiné. 5Nanging tekané Dèkné kuwi tujuané ngutyuli kabèh wong sing dikurung karo wèt-wèté agama, supaya bisa dadi anaké Gusti Allah.

6Lan jalaran kowé anaké Gusti Allah, mulané Gusti Allah ngongkon Rohé Anaké manggon ing atimu. Ya Roh iki sing marakké awaké déwé bisa nyebut marang Gusti Allah: “Aba, Bapakku!” 7Dadiné kowé saiki wis ora ngladèni Gusti Allah kaya slaf menèh, ora, nanging saiki kowé wis dadi anaké. Lan jalaran kowé wis dadi anaké Gusti Allah, kowé bakal nampa sembarang kabèh sing wis wèké anaké Gusti Allah.

Sumelangé rasul Paulus

8Nanging mauné ora ngono ta! Mauné kowé ora kenal marang Gusti Allah, mulané kowé pada dadi slafé gusti allah-gusti allah sing wujuté ora ènèng. 9Nanging saiki kowé wis pada kenal marang Gusti Allah, luwih bener, saiki Gusti Allah wis kenal marang kowé. Mosok kowé saiki arep ngetutké lan nyembah marang pangwasa-pangwasa sing ora mbejaji kuwi? Apa kowé arep molai kaya mauné menèh? 10Lah kowé kok merlok-merlokké dinan, sasèn, werna-werna wayah lan ènèng taun sing apik lan taun sing mbok siriki. 11Aku kok sangsi! Mengko enggonku nglabuhi kowé tibaké muspra kabèh?

12Para sedulur! Aku nyuwun tenan marang kowé! Mbok kaya aku iki! Senajan aku iki wong Ju, nanging aku malih dadi kaya wong sing dudu Ju, kaya kowé kuwi mauné, aku merdéka, wis ora merlok-merlokké wèt-wèté agama. Dongé aku sepisanan nang nggonmu, wujuté ya ora ènèng klèru-kurangé blas enggonmu nampa aku. 13Kowé mesti ijik kélingan, dongé aku teka sepisanan nang nggonmu nggawa kabar kabungahané Gusti Yésus Kristus, kaé dongé aku lara. 14Enggonku lara kuwi sakjané kenèng mbok gawé jalaran kanggo nampik aku, nanging wujuté kowé ya ora ngono. Aku malah mbok tampani kaya mulékaté Gusti Allah waé, malah ngungkuli kuwi, aku mbok tampa kaya Kristus Yésus déwé. 15Jaréné mbiyèn aku marakké kowé bungah, lah saiki kowé kok malih. Aku déwé ngerti gedéné katrésnanmu marang aku. Semunggoné bisa ngono kowé ora éman nyuplik mripatmu mbok kèkné aku kanggo ngganti mripatku sing lara. 16Lah kok saiki aku dadi mungsuhmu? Apa kowé mungsuh marang aku jalaran aku iki ngomong sak beneré marang kowé?

17Wong-wong liyané sing tak omong kuwi jan pada nggatèkké tenan marang kowé, nanging tujuané ora apik. Karepé namung misah kowé sangka aku, supaya kowé pada nggatèkké marang wong-wong kuwi. 18Pantyèn apik banget nèk ènèng sing nggatèkké marang kowé, nanging ya kudu nekakké betyik tenan kanggo kowé. Lan menèh, ora namung nèk dongé aku nang nggonmu waé, nanging sak terusé. 19Anak-anakku sing tak trésnani! Nèk aku mikirké kowé aku krasa lara kaya wong arep mbayi kaé. Kapan kowé bakal dunung nèk awaké déwé iki bisané ketampa Gusti Allah namung lantaran pretyaya marang Kristus? 20Kaya ngapa kepénginku bisa nang nggonmu saiki, supaya aku bisa [ 304 ]omong-omongan sing pener karo kowé. Aku jan sedi tenan ngrasakké kowé?

Ibu Hagar lan ibu Sarah kanggo gambar

21Para sedulur, kowé sing pada njagakké wèt-wèté agama, aku saiki kepéngin takon marang kowé? Apa kowé ora pada ngerti sing diomong nang wèt-wèt kuwi. 22Nang kono ketulis nèk Bapa Abraham nduwé anak loro: siji karo slafé lan liyané karo bojoné déwé, wong sing merdéka. 23Anak sing karo slafé kuwi lairé kaya sak lumrahé, tegesé, sangka karepé manungsa. Nanging anak sing karo bojoné déwé kuwi lairé sangka prejanjiané Gusti Allah. 24Iki ènèng piwulangé sing jeru! Wong wédok loro kuwi nggambarké prejanjian sing rong werna. Sing slaf, yakuwi Hagar, nurunké anak-anak sing dadi slaf. Kuwi nggambarké prejanjian sing tekané sangka gunung Sinai. Sing liyané, sing bojoné déwé, kuwi nggambarké Yérusalèm sing nang swarga. 25Gunung Sinai kuwi nang negara Arab, nang kana jenengé Hagar. Kuwi gambaré kuta Yérusalèm sing jaman saiki. Yérusalèm kuwi éling-éling kaya ibu sing dadi slaf kaé, awit wongé sing manggon nang kono pada manut wèt-wèté nabi Moses lan adat tata-tyarané nabi Moses. 26Nanging Yérusalèm sing nang swarga kuwi kaya Ibu Sarah, merdéka. Mulané awaké déwé uga merdéka, jalaran awaké déwé pretyaya marang Kristus lan awaké déwé ora usah nglakoni wèt-wèté nabi Moses. 27Kitab Sutyi wis tau ngomongké bab iki dèk mbiyèn. Uniné ngéné:

“Bungah-bungaha,
kowé wong wédok sing gabuk,
sing ora tau nduwé anak!
Bungah-bungaha lan surak-suraka,
kowé sing ora tau nglarani.
Jalaran wong wédok sing ditinggal karo bojoné
bakal nduwé anak okèhé ngungkuli sing nyanding bojoné.”

28Para sedulur, awaké déwé iki anak-anak sing dijanji karo Gusti Allah marang Bapa Abraham, kaya Bapa Isak, anak prejanjian. 29Ing jaman kuwi anak sing lairé sangka karepé lan akalé manungsa wis nyiya-nyiya anak sing lairé sangka Rohé Gusti Allah. Ing dinané saiki ya ijik ngono. 30Nanging Kitab Sutyi ngomong kepriyé? “Slaf kuwi sak anaké kongkon lunga waé, jalaran anaké slaf kuwi ora bakal éntuk panduman. Sing bakal nampa pandumané namung anaké wong wédok sing merdéka, sing dudu slaf.” 31Mulané para sedulur! Kabèh kuwi mau sing klakon ing jaman mbiyèn, ndunungké marang awaké déwé nèk awaké déwé kenèng dipadakké karo anaké wong sing merdéka, ora anaké wong sing slaf.


Wong Kristen wis merdéka

5 1Para sedulur, saiki awaké déwé wis merdéka tenan, Kristus wis marakké merdéka awaké déwé. Mulané, pada ngadeka sing jejek lan aja gelem dadi slaf menèh.

2Sing arep tak omong saiki kudu mbok gatèkké sing apik tenan. Aku, Paulus, ngomongi kowé: nèk kowé nglakoni sunat, tibaké Kristus enggoné nglabuhi kowé ora ènèng gunané. 3Sepisan menèh aku ngomongi kowé kabèh sing pada nglakoni sunat: nèk kowé nglakoni sunat, kowé uga kudu nglakoni wèt-wèté agama sak kabèhé. 4Nèk kowé kepéngin ketampa Gusti Allah lantaran nglakoni wèt-wèt kuwi, kowé malah pedot sangka Kristus lan kowé kélangan kawelasané Gusti Allah. 5Kanggo awaké déwé iki, awaké déwé njagakké Roh Sutyi sing ngréwangi awaké déwé pretyaya nèk Gusti Allah nampa awaké déwé lantaran Kristus. 6Nèk awaké déwé wis dadi siji karo Kristus Yésus, nglakoni sunat apa ora kuwi wis ora dadi sebab. Sing penting lan perlu yakuwi: pretyaya marang Kristus lan pengandel iki bisané kétok nèk awaké déwé pada trésna-tinrésnan.

7Para sedulur! Kowé mauné wis bener-bener, lah saiki kok ora pada [ 305 ]manut kekarepané Gusti Allah? Sapa ta sing malik angen-angenmu? 8Ya embuh sapa, nanging aku ngerti nèk wong kuwi dudu Gusti Allah sing ngongkon. Awit Gusti Allah manggil kowé supaya kowé merdéka. 9Senajana namung wong siji waé ta sing ora bener, suwi-suwi liya-liyané bakal ketularan lan katut kabèh. 10Nanging, jalaran awaké déwé iki wis dadi siji karo Gusti, aku ngerti nèk kowé setuju karo sing tak omong. Mung waé, sapa waé sing nggawé bingungé atimu, Gusti Allah déwé sing bakal ngrampungké wong kuwi. Ora perduli sapa!

11Para sedulur, ènèng sing pada ngomong nèk aku déwé mulangi wong-wong kongkon pada nglakoni sunat. Lah kuwi kepriyé! Semunggoné aku ijik mulangi ngono, mosok aku ijik disiya-siya wong? Ya ora ta? Nèk aku ijik mulangi kongkon pada sunat, mesti ya ora ènèng wong nesu karo aku, senajana aku mulangi nèk awaké déwé ketampa Gusti Allah, jalaran Kristus mati nang kayu pentèngan nglabuhi awaké déwé. 12Wong-wong sing pada mbingungké atimu kuwi, apiké bèn pada sunat diketok tekan poké pisan.

13Nanging kowé, para sedulur, kowé kuwi wis dipanggil karo Gusti Allah supaya kowé dadi wong merdéka, ora usah nglakoni wèt-wèté agama. Mung waé, ora dumèh kowé merdéka terus kowé arep sak karepé. Kamerdékaan kuwi aja digawé jalaran kanggo ngumbar kesenengan. Malah apiké kowé pada tulung-tinulung nganggo katrésnan. 14Pantyèn tenan, nèk kowé nglakoni barang siji iki, kowé nglakoni wèté Gusti Allah kabèh. Barang siji sing kudu mbok lakoni kuwi ya iki: Trésna marang liyané kaya enggonmu trésna marang awakmu déwé. 15Nanging nèk kowé pada kerah kaya kéwan, awas, mengko entèk-entèké bubar kabèh.

Urip manut Roh Sutyi

16Para sedulur, karepku ngéné: uripmu kudu manut Roh Sutyi. Aja pada nuruti kekareping daging. 17Kekareping daging kuwi nglawan marang kekareping Roh Sutyi lan Roh Sutyi nglawan marang kekareping daging. Pangwasa loro kuwi perang terus ing uripé awaké déwé. Dadiné apa sing mbok karepké ora bisa keturutan. 18Nanging nèk kowé dituntun karo Roh Sutyi, kowé ora usah nganggokké wèt-wèté agama.

19-21Pantyèn ya wis ketara banget klakuan sing metu sangka kekareping daging, yakuwi: Laku bédang, angen-angen lan klakuan sing kotor, ora urus, nyembah brahala, santèt-santètan, memungsuh, seneng padu, mèri, ngumbar nesuné, apiké dienggo déwé ora perduli liyané, seneng èngkèl-èngkèlan lan rétyok, sengit-sengitan, mematèni, mabuk lan ramé ora nggenah lan liya-liyané menèh. Bab kuwi mau kabèh aku wis tau ngomong marang kowé dèk mbiyèn, nanging saiki tak élingké menèh: wong sing klakuané kaya ngono kuwi ora bakal ditampa ing Kratoné Gusti Allah.

22-23Nanging nèk Roh Sutyi sing ngwasani uripé awaké déwé, awaké déwé bakal bisa trésna, bungah, tentrem, sabar, gemati, nindakké betyik, temen, andap-asor lan bisa ngendek hawa sing ora apik. Ora ènèng wèt siji-sijia sing menging barang kaya ngono kuwi. 24Lan sapa sing nurut Kristus wis matèni kekareping daging lan pepénginan sing ora apik, kuwi kabèh wis katut kapentèng. 25Jalaran Roh Sutyi wis nganyarké uripé awaké déwé, hayuk awaké déwé pada urip manut penuntuné Roh Sutyi sak kabèhé. 26Awaké déwé aja pada sombong, aja pada njalari liyané lan aja pada mèri marang liyané.


Nulung sakpada-pada

6 1Para sedulur, nèk ènèng wong konangan nglakoni ala, kowé sing katuntun Roh Sutyi kudu nuntun sedulur kuwi balik menèh nurut dalan sing bener. Nanging enggonmu ngélingké sedulur kuwi kudu karo ati [ 306 ]sing sabar. Lan kowé déwé ya kudu sing ati-ati karo awakmu déwé, jalaran kowé déwé uga bisa kenèng pantyoba. 2Kangèlané tunggal sedulur kudu disangga bebarengan. Mengkono kuwi kowé nglakoni kekarepané Kristus. 3Nèk ènèng sedulur sing nganggep apik déwé, nanging wujuté ora, sedulur kuwi namung ngapusi dèkné déwé. 4Mulané, kabèh kudu nimbang klakuané déwé-déwé. Nèk rumangsa bener, sedulur kuwi bisa lega bab uripé, nanging aja madak-madakké karo klakuané liyané. 5Jalaran, kabèh wong kudu nggarap kangèlané lan karingkihané déwé-déwé.

6Wong sing nampa piwulang sangka pituturé Gusti Allah kudu mbales kabetyikan marang sing mulangi.

7Aja pada sembrana karo uripmu déwé! Gusti Allah ora kenèng digawé geguyon. Apa sing mbok sebar, kuwi sing bakal mbok unduh. 8Nèk sing disebar namung kekarepané daging, sing diunduh karusakan. Nanging nèk sing disebar kekarepané Roh Sutyi, sing diunduh urip langgeng. 9Mulané, hayuk aja pada kesel nindakké sing betyik. Nèk awaké déwé ora kendo, mbésuk nèk wis wantyiné, mesti awaké déwé bakal ngunduh wohé. 10Mulané, pumpung ijik ènèng kelunggarané, hayuk awaké déwé pada nggawé betyik marang wong kabèh, luwih-luwih marang sedulur-sedulur tunggal pretyaya.

Tujuané wong-wong sing mulang kongkon sunat

11Para sedulur, sakdurungé aku nutup layang iki aku arep mbalèni menèh bab nglakoni sunat. Iki sakwijiné prekara sing penting banget, mulané ya tak tulis déwé karo tulisan sing gedé-gedé. 12Wong-wong sing pada meksa kowé kongkon nglakoni sunat kuwi sakjané sing digolèki namung apa? Wong-wong kuwi namung kepéngin dielem lan diajèni karo wong Ju. Gusti Yésus Kristus mati nang kayu pentèngan nglabuhi manungsa, supaya manungsa ketampa Gusti Allah. Lan kowé ngerti nèk wong sing pretyaya kuwi bakal disiya-siya lan kangèlan. Mulané, wong-wong kuwi pada wedi disiya-siya lan pada wedi kangèlan. Kuwi jalarané wong-wong pada meksa kowé kongkon pada nglakoni sunat waé. 13Senajan wong-wong kuwi nglakoni sunat, nanging sakjané ya ora nglakoni wèt-wèté agama sak kabèhé. Wong-wong meksa kowé, supaya kowé kenèng dienggo pamèran karo wong-wong kuwi nèk kowé uga pada nglakoni sunat. 14Nanging kanggo aku barang kaya ngono kuwi ora pisan-pisan bakal tak enggo pamèran. Sing tak enggo pamèran ya namung Yésus Kristus, Gustiné awaké déwé, sing mati nang kayu pentèngan nglabuhi aku. Saiki donya wis ora penting kanggo aku lan aku ya wis ora penting kanggo donya.

15Kanggo Gusti Allah blas ora penting nglakoni sunat apa ora. Sing perlu déwé yakuwi: apa awaké déwé nduwèni urip anyar?

Penutup lan pamuji slamet

16Sing tak suwun, muga-muga kabèh sing pada manut marang pitutur kuwi lan kabèh sing wis wèké Gusti Allah bisaa nampa katentreman lan kabetyikan.

17Para sedulur, wiwit saiki mbok aja pada ngrusui aku menèh karo prekara kuwi. Tatu-tatu nang awakku iki tandané nèk aku iki namung peladèné Gusti Yésus déwé.

18Tyukup semono layang iki! Muga-muga Gusti Yésus Kristus ngétokké kabetyikané marang kowé kabèh.

Paulus