murih saged negesi. Dalah tembung mantja dipun tegesi mawi tjara Djawi. Kadosta :
Pitakèn : ,,Selènder punika tegesipun kados pundi ?” Wangsulan : Kuwi nèk selèn ora bunder,” Mekaten punika sampun nékad sajektos, éwa semanten meksa di- un alem, amargi saking lantipipun. Kalantipanipun wau ladjeng sok dipun anggé pamêran. Njoal dateng ingkang sami mirengaken : ,,Kowé apa pada weruh wong tuwa sok diunèkaké : gerang daplok ?”
Wangsulan : ,,Boten sumerep.” Panggelar kawasisan : ,,Kuwi rak gampang baé: Gegeré kaja geger urang, dadané arep ditjaplok !”. e ; Pitakèn : ,,Lah ajam katé, punika werdinipun kados pundi?” Wangsulanipun mawi notjogaken :: ,,Pitik katé iku rak tjilik ta. Ija apa ora ? Dadi wis genah, prasasat wis ngarani. Pitik katé :mula- né diarani mangkono, sebab tegesé: ênjêng pangangkatê !” sampun-sampun, kula djudjug semanten kémawon. Mindak saja kepandjang-pandjang rembagipun. Bab tjara negesi. ingkang mekaten wau, wonten ingkang mastani nganggé kawruh : kêratabasé, wonten ingkang mastani : nganggé kawruh djarwa dosok. Wonten ingkang milah-milah mawi :. djarwa suta, djarwa sota, djarwa sita; sarta. sa- nès-sanèsipun, Mangka saking “kadjengipun tijang ingkang Temen nganggé tjara. mekaten wau anggènipun negesi mawi kawruh: ety- mologie, Para ahli basa ingkang sami marsudi basa sarana sinau, ing- . gih marengaken, mekaten wau kawastanan miturut :. etymologie, na- “mung mawi dipun wewahi sekedik, dados etymologie-padusunan,. uta- wi: volksetymologie.
Menawi wonten tijang kalih utawi tiga ingkang sami ngrungkebi tjara utawi ngélmu ingkang kasebut ing nginggil pinudju nglempak “ing pedjagongan, punika sok ramé, gumjek, utawi udur-uduran; Se- manten wau menawi gèsèh-gèsèh anggênipun negesi salah setunggaling tembung. Anggènipun merdèni pijambak-pijambak, dipun wastani sam- pun trep, saé, utawi matis. Déné anggenipun merdèni tijang sanès, dipun wastani kirang trep, taksih dèrèng matis. Kados ta merdèni tem- bung ,,kursi”. Ingkang setunggal mastani : angger wong mungkur, isi, Setunggalipun : ukur sidji. Mekaten ugi bab nama ,,salak”. Ingkang setunggal negesi : ngreksa galak, setunggalipun :: seselané telak. Mekaten wau dipun udur, dipun bantah, ngantos gumjek, kénging kanggé isên-isênipun pedjagongan. Ingkang mirengaken : wonten ingkang seneng, wonten ingkang boten patos remen, wonten ingkang pegel, kados mirengaken gramapun utawi radio tanpa muter. Menawi wonten sedèrèk ingkang tlatos, karsa nglempak-nglem- pakaken tembung-tembung mawi dipun tegesi mekaten punika, kada- pur kados bausastra, ladjeng kakintunaken dateng Panjebar Semangat utawi Kedjawên, bokmenawi saged ngindakaken lengganan, sebab ing ngriku pantjèn dipun wonteni papan kanggé lelutjon, temtu ingkang jaan sami kaken wetengipun, amargi saking anggènipun anèh utawi utju. Wonten malih tjara negesi tembung kaurut saking ngadjeng sarta saking wingkinging tembung ingkang badé kadjarwakaken. Makaten
19
