Anak ilang bisa bali
[ 21 ]
Ing sakwijiné alas ènèng got sing kebeg karo sakwernané iwak, kaya déné iwak betik, petakah, kuwik-kuwik lan liya-liyané. Nang got kono ènèng iwak wédok rupané ayu mbanget sing jenengé Soké. Buntuté jan nyenengaké tenan lan mripaté melok-melok.
Wiwit cilik dèkné karo adik-adiké wis dikandani karo wong tuwané, bèn pada ngati-ati karo wong sing tukang mancing. [ 22 ]Bapaké Soké ngandani nèk wong mancing iku teka nang got kono nggawa pancing. Pancing kuwi tiki dawa sing ènèng taliné, gabus lan pancingé,
Pancingé iku didèkèki pakan énak mbanget. Nanging nèk weruh kuwi, bocah-bocah dipenging
nyedeki. Awit nèk sampèk ngincipi pakan sing nang pancing iku, cakemé mesti bakal kecantol pancingé lan bakal disendal karo wongé sing mancing.
Nèk kenèng iwaké terus dileboké nang kepis lan ora let suwi bakal dipawa lunga. Dipatèni, diresiki lan dijangan, nèk wis mateng terus dipangan karo wongé. Bola-bali Soké krungu omongan kaya ngono kuwi lan dèkné dunung nèk omongané wong tuwané kena dipugu.
Ing sakwijiné dina Soké isik dolanan karo adik-adiké terus weruh cacing sing sawangané énak mbanget, gemandul nang ngarepé.
Dèkné lali omongané wong tuwané lan ora mikir ndisik, cacingé dicaplok. Sakwat pancingé disendal karo wongé lan Soké saiki kencantol nang pancingé. Dèkné diuculi sangka pancingé terus dileboké nang kepis gedé, campur iwak liya-liyané.
Soké durung mangertèni nèk dèkné kuwi kenèng alangan, namung krasa lara mbanget nang [ 23 ]cangkemé. Dèkné kagèt weruh iwak liya-liyané, nanging ya rada ayem kepetuk bangsané déwé.
Soké saiki terus mbagèké liya-liyané: “Kula nuwun, kepriyé kabaré kabèh?”
Petakah terus nyauri; “Loh kok grapyak temen? Apa ora ngerti nèk iwak sing klebu nang njeruh kepis kéné pada susah mbanget?”
Soké kagèt krungu omongan kaya ngono, nanging dèkné meksa durung ngerti kenèng apa. Malah dèkné nggumun weruh sembarang nang njaba sangka bolongané kepis, mergané kepisé wis lawas.
Dèkné weruh wit-witan, sakwernané kembang, lan weruh wongé mbarang kepriyé sing nyendal pancingé sangka banyu. [ 24 ]Pikirané dèkné: “Nang kéné kok apik temen ya, énaké aku iki manggon nang kéné waé.”
Nanging suwi-suwi Soké krasa sumuk terus kepéngin balik nang panggonané menèh.
“Saiki aku tak njajal celuk-celuk sing tukang mancing, menawa dèkné gelem nyemplungné aku nang banyu menèh.”
Soké terus celuk-celuk: “Eh wong, éh wong, aku mbok dicemplungké nang banyu menèh ta! Nang kéné sumuk mbanget kok. Karo menèh ya wis surup lan aku mesti dientèni karo wong tuwaku lan sedulur-sedulurku nang omah.”
Nanging Soké ora ngerti nèk sing tukang mancing ora dunung.
Iwak liya-liyané sing krungu omongané Soké malah pada nyenèni ngéné: “Snajan kowé arep [ 25 ]mbengok-mbengok sampèk sempal lambému, wongé bakal ora dunung. Karo menèh apa wongé ya goblog kon nguncalké kowé nang got menèh,”
Kadung Soké krungu kaya ngono kuwi, dèkné nangis nggloloh kélingan wong tuwané.
Saiki dunung nèk ora bakal weruh wong tuwané lan seduluré menèh, Dèkné mbatin sedulur-seduluré gèk kaya ngapa bingungé. Soké getun temenan, mauné ora nggatèké omongané wong tuwané, dèkné saiki sedi tenan. [ 26 ]Ing wanci kuwi anaké sing mancing nusul maké. Tekan kono bocahé ndelok isiné kepis terus ngomong ngéné: “Waduh, éntuk iwak okèh ngéné kok mak!”
Nanging maké ora semaur apa-apa.
Bocahé jawané njajal ngangkat kepisé, arep mlaku nang nggoné maké nanging terus keplèsèt. Awit nang pinggir got kono lunyu mbanget. Ngerti-ngerti bocahé gejegur nang got sak kepis-kepisé.
Kuwi malih dadi répot tenan. Sing tukang mancing terus mblayu
Iwaké saiki sing nang kepis morat-marit kabèh. Soké jan bungah mbanget, dèkné terus gelis-gelis mulih. Tekan omah Soké dirangkul-rangkul karo wong tuwané lan sedulur-seduluré kabèh.
Seduluré lan tanggané kabèh pada ngrungokké donpèngané Soké, apa sing dialami nang ndaratan.
Kuwi maraké kabèh ngerti nèk kudu sing ngati-ati lan nggugu omongané wong tuwa.
H. Ralim, in samenwerking met P. Karijoredjo