Wewaton Panulise Basa Jawa Nganggo Aksara Jawa/Bab 17
BAB 17 UNINE AKSARA ꦏ YEN DADI SESIGEG
[besut]1. Aksara ꦏ yen dadi sesigeging wanda, sing akeh-akeh swarane ampang, nanging uga ana kang aswara anteb, yaiku:
a. Yen wanda urute (kang nunggal tembung) aksara ꦕ꧈ ꦠ꧈ ꦱ꧈ utawa ꦩ꧈ kayata:
- 1 ꦱꦸꦏ꧀ꦗꦶ sukci
- 2 ꦫꦸꦏ꧀ꦩ rukma
- 3 ꦠꦏ꧀ꦱꦏ taksaka
- 4 ꦎꦏ꧀ꦠꦺꦴꦧꦼꦂ Oktober
- 5 ꦥꦿꦶꦏ꧀ꦱ priksa
- 6 ꦥꦏ꧀ꦱ paksa
- 7 ꦫꦸꦏ꧀ꦩꦶ rukmi
- 8 ꦮꦶꦭꦠꦶꦏ꧀ꦠ wilatikta
b. Yen dadi sesigeging wanda kang mawa sandhangan pepet, kayata:
- 1 ꦧꦕꦼꦏ꧀ bacek
- 2 ꦧꦸꦤꦼꦏ꧀ bunek
- 3 ꦕꦸꦉꦏ꧀ curek
- 4 ꦱꦸꦩ꧀ꦥꦼꦏ꧀ sumpek
- Wanda mawa pepet sigeg ꦏ akeh kang manawa pepete dibuwang, ora ngowahake tegese, kayata:
- 1 ꦥꦶꦕꦼꦏ꧀ = ꦥꦶꦕꦏ꧀
- 2 ꦮꦠꦼꦏ꧀ = ꦮꦠꦏ꧀
- 3 ꦏꦼꦧꦼꦏ꧀ = ꦏꦺꦧꦏ꧀
- 4 ꦕꦼꦝꦼꦏ꧀ = ꦕꦼꦝꦏ꧀
- 5 ꦥꦶꦠꦼꦏ꧀ = ꦥꦶꦠꦏ꧀
- 6 ꦥꦼꦉꦏ꧀ = ꦥꦼꦫꦏ꧀
- Nanging ora kabeh wanda mawa pepet kang aswara anteb mesthi sigeg aksara ꦏ akeh uga kang sigeg ꦒ kayata:
- 1 ꦔꦢꦼꦒ꧀ ngadeg
- 2 ꦲꦗꦼꦒ꧀ ajeg
- 3 ꦧꦸꦝꦼꦒ꧀ budheg
- 4 ꦏꦽꦠꦼꦒ꧀ kreteg
- 5 ꦲꦸꦤ꧀ꦕꦼꦒ꧀ unceg
- 6 ꦒꦼꦧ꧀ꦭꦼꦒ꧀ gebleg
c. Yen dumunung ing sajroning tembung kang ateges nirokake uni utawa nirokake swara, kayata:
- 1 ꧋ꦩꦤꦸꦏ꧀ꦒ꧀ꦭꦛꦶꦏ꧀ꦲꦸꦤꦶꦤꦺ꧇ꦛꦶꦏ꧀ꦛꦶꦏ꧀꧈ Manuk glathik unine "thik-thik".
- 2 ꧋ꦧꦧꦺꦴꦤ꧀ꦩꦸꦩꦲꦸꦥꦼꦠꦺꦴꦏ꧀ꦥꦼꦠꦺꦴꦏ꧀꧉ Babonmu mau petok-petok.
- 3 ꦱꦶꦁꦛꦏ꧀ꦛꦸꦏ꧀ꦏꦲꦺꦱ꧀ꦮꦫꦤꦺꦲꦥ꧉ Sing “thak-thuk” kae swarane apa?
Cathetan:
Tembung Arab kang kanggo ing basa Jawa, sing mawa wanda sigeg ꦏ unine ana kang ampang lan ana sing anteb, kayata:
- ꦩꦸꦏ꧀ꦩꦶꦤ꧀ wanda ꦩꦸꦏ꧀ swarane ampang
- ꦠꦏ꧀ꦢꦶꦂ wanda ꦠꦏ꧀ swarane anteb.