— gatra wasesa (ukara ka-4)
— gatra katrangan (ukara ka-5)
B. Lagu ukara (intonasi)
Lagu ukara (intonasi) iku ana ing basa Jawa wigati banget,
amarga kena kanggo :
— nelakake kepriye atine sing ngendika,
— nggoleki gatra-gatraning ukara,
— netepake sawijining rakitan ukara iku kagolong ukara
apa mung rakitan tembung (klompok kata = frasa).
C. Ukara
Ukara iku awujud rakitan tembung/tembung kang nelakake
gagasan kang ganep. Dene ganeping gagasan kang kawe-
dharake iku bisa katitik saka laguning ukara, kang ing basa
tulis migunakake tandha-tandha (.), (,), (;), !, ?, Isp.
1. Banyu panas. (ukara)
2. Banyu panas ? (ukara)
3. Banyu.(ukara)
(Wangsulane pitakon "Apa sing panas ?”)
4. Panas.(ukara) ,
(Wangsulane pitakon ”"Banyu iku kepriye ?")
5. Adhiku mangan nangka, adhiku ngombe wedang. (ukara)
/ adhiku mangan nangka, / (dudu ukara)
/ adhiku ngombe wedang / (dudu ukara)-
6. Adhiku mangan nangka ? (ukara)
Adhiku ngombe wedang ? (ukara).
D. Rakitan tembung (Kelompok kata = frasa)
Perlu kacethakake maneh manawa peranganing ukara kang
kadadean saka tembung loro utawa luwih kang dadi sagantha
iku ing kene diarani rakitan tembung (kelompok kata = fra-
sa), tuladhane :
Aku dipundhutake sepedha anyar,
adhiku diparingi sepatu anyar. = (ukara)
/aku dipundhutake sepedha anyar/ = rakitan tembung
13
